سر دبیر :

پیشتر در گفتاری به دست  اندرکاران تولید یک برنامه رادیویی اشاره  نمودم. اکنون  می خواهم نقش هر یک ازآنان را بصورت مشروح برایتان توضیح دهم.

همه کسانی که درتولید  یک برنامه نقش دارند. مهم و ارزشمند  هستند. اما طبیعی است برخی از این  افراد نقش کلیدی و مهمتری  بعهده دارند. پس ، ازمهمترین آنها  آغاز می کنیم.

مهمترین فرد در یک  گروه برنامه ساز ،  سر دبیر است. اوست که مسئولیت هماهنگی  و مدیریت این  گروه رابرعهده دارد.  بقیه  افراد با صلاح دید و انتخاب او به برنامه می پیوندند. حتی تهیه کننده. اوست که خط  مشی کلی و جزیی برنامه را ترسیم وعوامل  دیگر  را برای  انجام صحیح امور ،  انتخاب ، توجیه ،  هدایت و  کنترل  می کند.آنچه  او باید انجام دهد ، بشرح زیر است.

·         طراحی برنامه  و ارائه به شبکه رادیویی وگرفتن مصوبه  تولید.

·         انتخاب نویسندگان ، محققین و موضوعاتی که باید به رشته تحریر در آورند.

·         انتخاب گزارشگران و موضوعاتی که باید  در مورد آن گزارش تهیه  کنند.

·         انتخاب میهمانان و  کارشناسان متناسب با  محتوای برنامه

·         انتخاب گویندگان و مجریان  متناسب با  ریتم و تم برنامه

·     پیکره بندی موضوعات و تدوین  کنداکتور برنامه شامل  چیدمان نوشته ها ، گزارشات،  گفتگوها ،  گفتار مستند ( نریشن)موزیک وترانه های متناسب . این کنداکتور در هنگام تولید فنی یا پخش برنامه بعنوان نقشه راه  در اختیارتهیه کننده قرار  گرفته و او بر اساس آن برنامه  را به پیش خواهد  برد...

·         او همچنین در  هنگام  تولید باید به دقت همه چیز را زیر  نظر داشته باشد. تا اگر اشتباهی روی  داد بتواند بسرعت آن را تصحیح  کند.

·         سردبیر می تواند همزمان  خود  تهیه کننده هم باشد. که در اینصورت  او را سردبیر  تهیه  کننده می  خوانند.

سردبیرموفق کسی است که بتواند با استفاده از بهترین عوامل ، پر شنونده  ترین برنامه ها  را درحوزه های مختلف  تولید نماید.

اکنون در این مرحله  و با  دانستن شرح کلی وظایف سردبیر تلاش خواهیم نمود ، خط سیر تولید  یک برنامه را بصورت  عملی با هم مرور نماییم.

1.      ایده پردازی : ابتدا باید بیاندیشیم .چه چیزی میخواهیم به مخاطب خودعرضه و ارائه کنیم.

ü      یک برنامه ادبی درحوزه بررسی ادبیات ایران وجهان

ü      یک برنامه ورزشی درزمینه المپیک

ü      یک درحوزه تجارت بین الملل

ü      یکنگاه تحلیلی در زمینه موسیقی راک

ü      و یا .........

2.      نمونه ای برای  نشان دادن نحوه شکل گیری یک برنامه

 درسال  1387  دکتر  خیامی مدیر وقت رادیو تجارت که شبکه ای تازه تاسیس بود. ازمن بعنوان یک پیشکسوت درحوزه تولید برنامه های رادیویی و همچنین فردی که ازسال  1367 بعنوان بازرگان وارد  بازار  تجارت بین المللی گردیده.دعوت کرد تا برنامه هایی متناسب با حوزه فعالیت تخصصی این رادیو تولید نمایم. تابعنوان نمونه های شاخص الگوی کاری مناسبی برای تهیه  کنندگان جوان وپرتلاش این رادیو باشد.

درگفتگوهای متقابل مشخص گردید شبکه قصد دارد  مخاطبان خود را که طبیعتا" تجارهستند  باساختارهای اقتصادی ، تجاری ،  فرهنگی  ، اجتماعی و بوم شناختی کشورهای جهان  آشنا سازد.  رادیو تجارت  در حقیقت به درخواست  و پیشنهاد مرکزتوسعه تجارت ایران شکل گرفته و  بودجه آن ازطریق این مرکز  تامین می گردید .وطبیعتا" سیاستهای کلی را نیز آنها مشخص می نمود . لذا بدلیل بکر بودن آفریقا مقرر گردیده بود اولویت برنامه ها با معرفی و بازشناسی کشورهای آفریقایی آغاز گردد.

براین اساس و با  مشخص شدن سیاستهای کلی ، بررسی در زمینه مطالب قابل ارائه و قالبهای مناسب دراین حوزه آغاز گردید.

سوداگران ابتدا بعنوان  نام برنامه انتخاب گردید.که بدلایل مختلف از طرف شبکه رد و نهایتا"  به جاده  ابریشم تبدیل گردید.

با روشن شدن ایده وتم اصلی اکنون می بایست ، با آغازتحقیقات لازم بخشهای مختلف قابل ارائه مشخص ومعین گردد.

ضمن این کار باید مقدمات تولید نیز آماده  گردد.

بعداز ساعتها مطالعه و بررسی قالب جنگ با باکس های کوتاه و متنوع بعنوانقالباجرایی درنظرگرفته شد وبا یافتن کارشناسان مناسب ، هرباکس بسرعت شکل خود را یافت.

Ø      آرم اصلی

Ø      گوینده ارتباط دهنده بخشهای مختلف

Ø      گفتار مستند در زمینه پیشینه تاریخی  ، اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و جغرافیایی کشورهایهدف

Ø   گفتگو با کارشناسان محوری و اصلی برنامه درچند بخش شامل : روسای اتاقهای بازرگانی ایران ، سفرای سابق و فعلی ایران درکشورهای هدف، سفرای فعلی کشورهای هدف در ایران

Ø      بخش نگاهی به ....... شامل بررسی ظرفیت های  واردات و صادرات کشورهای هدف

Ø      بخش راهنمای سفربه کشورهدف باهمه جزییات مربوط به هزینه ها ،  مسیرهای قابل دسترسی ، اقامت واسکان و....

o       برای هربخش  نیز یک آرم داخلی درنظرگرفته شد.

بامشخص شدن اسکلت برنامه اکنون وقت انتخاب عوامل وشروع مراحل تولید فرا میرسد. با آماده شدن متن برنامه ساخت آرم اصلی وبخشهای مختلف  از اولویت های بعدی است .بدلایل گوناگون وبا توجه هب جنس متناسب صدا با موضوعات درنظرگرفته شده  خانم ایمان ساکی بعنوان گوینده  محوری وآقای حمید یاسمین بعنوان نریتور دعوت به همکاری شدند.

اکنون برای آنکه درک بهتری ازمطالب بالا بیابید ازشما  دعوت می کنم . به   دو فایل صوتی زیر گوش بسپارید.تا بانحوه ضبط برنامه های  تولیدی آشنا شوید

اینجا را کلیلک کنید

و سپس

اینجارا کلیک نمایید . 

دوستان گرامی با شنیدن این دو فایل  صوتی شمابا مراحل اولیه تولیدیک برنامه آشنا شدید. مابصورت تعمدی اشکالات این  دوبخش را بر طرفننمودیم. تا  شما بدانید.حتی حرفه ای ترین تولید کنندگان  برنامه های رادیویی هم دچار اشتباه

 می گردند. و با شنیدن برنامه نهایی متوجه  خواهید شداین اشکالات به راحتی درتدوین  نهایی قابل ترمیم و تصحیح است. به شما توصیه می کنم چندبار دیگر این دوفایل  را بشنوید و بادقت آن را آنالیز نمایید . اکنون وقت آن  رسیده به دو برنامه اصلی که آماده پخش است  گوش  بسپارید.

( برنامه اول کنیا  )

(برنامه دوم کنیا )

امیدوار هستم  با شنیدن این دو نمونه ازبرنامه  جاده ابریشم به درک صحیحی ازنقش سر دبیر رسیده و بتوانید بعنوان یک سر دبیرموفق اقدام به  تولید برنامه های شنیدنی و جذاب نمایید.